จากเด็กริม \"แม่กลอง\" มาเป็น ข้าราชการมหาดไทย ใน \"พระนคร\" ในชีวประวัติของ \"พระยาสุนทรเทพกิจจารักษ์ (ทอง จันทรางศุ)\" ฉายภาพให้เห็นถึงชีวิตของเด็กคนหนึ่งจากต่างจังหวัด มีโอกาสเข้าเรียนโรงเรียนมหาดเล็ก เข้ารับราชการจนหนุนนำให้เป็น นักปกครอง แห่งกระทรวงมหาดไทย ในยุคสมบูรณาญาสิทธิราชย์ และได้รู้ว่าข้าราชการในยุคนั้นทำงานกันอย่างไร เห็นกลวิธีในการปกครองบ้านเมืองให้สมกับประโยคที่ว่า \"บำบัดทุกข์ บำรุงสุข\" รวมทั้งชีวิตของท่านที่เปรียบได้กับน้ำขึ้นน้ำลง! สารบัญ - ปฐมบท - วัยเด็ก - เข้ากรุง - โรงเรียนมหาดเล็ก - รายงานนายทอง - แรกรับราชการ - อยู่บุรีรัมย์ - ย้ายแล้วย้ายอีก - เป็นเจ้าคุณ - คุณย่า ฯลฯ ประวัติศาสตร์ไทย, บุคคลสำคัญ, ชีวประวัติ, บุคคลสำคัญ, ธงทอง จันทรางศุ