บอกเล่าปรากฏการณ์ทางสถาปัตยกรรมที่สัมพันธ์กับสภาพสังคม เศรษฐกิจ และการเมืองไทยตั้งแต่ พ.ศ.2394 - พ.ศ.2500 ภายใต้ความเปลี่ยนแปลงโลกทัศน์ของชนชั้นนำสมัยรัชกาลที่ 4 ความเชื่อแบบวิทยาศาสตร์เข้ามาแทนที่โลกทัศน์แบบไตรภูมิ ความต้องการสร้างความศิวิไลซ์ให้ทัดเทียมตะวันตก การปฏิรูปการปกครองภายใต้แนวคิดสมบูรณาญาสิทธิราชย์ วิกฤตอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรม จนมาถึงความเสมอภาคในระบอบประชาธิปไตย และกระแสอนุรักษ์นิยมในรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม สมัยที่ 2 ล้วนส่งผลต่อความคิดของผู้คน สะท้อนสภาพสังคม ความคิดในการออกแบบและสร้างสถาปัตยกรรมทั้งสิ้น